5. Huibert Wijnstekers, veldwachter in Aalst

In het vorige hoofdstuk kon je lezen dat Huibert in 1898, het jaar van hun trouwen en de geboorte van hun eerste dochter Cornelia, nog 'spoorwegarbeider' was en in Hedel woonde. Mogelijk solliciteerde hij later dat jaar naar de functie van veldwachter in Aalst. We weten niet exact wanneer hij als veldwachter begon. In ieder geval ergens tussen januari 1899 en september 1900, want dan staat op de geboorteakte van zijn zoon vermeld dat hij toen veldwachter was. Huibert was op dat moment 25 jaar oud.

Bij die aanstelling als veldwachter in Aalst hoorde uiteraard ook het verhuizen naar dat dorp, want een veldwachter moest wel in zijn eigen werkgebied wonen. Het jonge gezin ging wonen in het huis aan de Dorpsstraat 3, waar ze hun hele leven zouden blijven wonen. De eerste vermelding in de pers van Huibert als veldwachter in de krant is terug te vinden in de Tielsche Courant van 19 april 1901.

Huib Wijnstekers met snor achterin tegen het raam

ter gelegenheid van 25-jarig jubileum burgemeester, 1926

De veldwachter was de ordehandhaver in kleinere gemeenten op het platteland. Het was overigens een relatief slecht betaalde baan. Rond die eeuwwisseling verdiende een veldwachter gemiddeld zo'n 250 gulden per jaar. Daarom deden veldwachters er vaak allerhande klussen naast. Van Huib Wijnstekers is via zijn kleindochter Truida bekend dat hij ervoor zorgde dat het uurwerk van de kerk werd opgewonden. Ook hielp hij regelmatig bij het slachten van dieren. Voor wie gelegenheid heeft, is het personeelsdossier van Huibert dagelijks in te zien bij het 'Regionaal Archief Rivierenland' in Tiel. Wat uit deze weblink (klik hier) in ieder geval spreekt, is dat Huibert naast veldwachter ook gemeentebode was binnen de gemeente Poederoijen. De gemeentebode verrichtte werkzaamheden voor het bestuur van de gemeente.

Huibert had als veldwachter z'n uniform, fiets en uitrusting, waaronder een gummiknuppel, tot z'n beschikking om de orde te kunnen handhaven. De functie van veldwachter werd in Nederland in 1942 door de Duitse bezetter opgeheven.

In de krantenarchieven van ditzelfde regionale archief is veldwachter Huibert Wijnstekers regelmatig terug te vinden (klik hier). Soms zijn dit kleine vermeldingen, bijvoorbeeld over het ontvangen van een gratificatie. Tegelijkertijd is ook de bijzondere geschiedenis over de moordaanslagen op hem. Die wat bizarre geschiedenis en bijbehorende krantenberichten vind je apart in hoofdstuk 6. Hieronder vind je een aantal van de gevonden krantenberichten.

5.1 Stropers gepakt na klopjacht (1908)

Zalt Bommelsche Courant 2 december 1908

Hierboven lees je het bericht dat Huibert eind november 1908 's nachts met twee collega's een aantal wildstropers weet te betrappen. Na een klopjacht worden twee van de drie stropers gevangen. Ze hebben een gestroopte haas en eend bij zich. Ook dragen ze ieder een lichtbak. Dit was een sterke lichtbron waarmee men het wild kon opsporen. Doordat het wild in het donker daarmee werd verblind, bleef het meestal stil zitten. Voor een stroper met geweer was het dan eenvoudig het dier te schieten. Die derde stroper met geweer ontkwam die nacht aan de veldwachters.

5.2 Slingerend naast de fiets? (1916)

Tielsche Courant, 16 december 1916

Opmerkelijk artikel hierboven in de Tielsche Courant van december 1916. We lezen hierin dat een zekere Gerrit uit Aalst bij een collega veldwachter een klacht heeft ingediend over veldwachter Huibert Wijnstekers in functie. Die klacht is dat hij de veldwachter op woensdag 4 oktober dronken naast zijn fiets had zien lopen: 'in slingerende houding met de pet achter op het hoofd'. Dronkenschap zou voor een veldwachter in functie uiteraard een strafbaar feit zijn en zo wordt het door justitie ook in behandeling genomen. Huibert moet een verklaring afleggen en vertelt over een stevige bries en een lekke achterband. Omdat acht getuigen uit het dorp Huibert komen vrijpleiten, wordt juist de indiener van de (valse) klacht een strafbaar feit ten laste gelegd. De eis luidt 2 maanden gevangenisstraf. In januari 1917 wordt hij in hoger beroep echter alsnog vrijgesproken. Een voor allen ongemakkelijke zaak.

5.3 Kwajongens luiden de kerkklokken (1918)

Zalt Bommelsche Courant, 19 juni 1918

Het berichtje hierboven is meer lichtvoetig. Op zondag 16 juni 1918 waren er in Aalst een aantal jongens die plotseling de kerkklokken gingen luiden. Dit was buiten kerktijden het signaal dat er brand was, zodat er blusactiviteiten georganiseerd konden worden. Uiteraard was de veldwachter snel ter plaatse om de inwoners te vertellen dat het hier slechts om een 'kwajongensstreek' ging.

5.4 Huib Wijnstekers wordt bestuurslid (1920)

Zalt Bommelsche Courant, 25 september 1920

Op vrijdag 17 september 1920 wordt in de Bommelerwaard een vereniging van politiemannen opgericht onder de naam 'eendracht maakt macht'. Doel van de vereniging is het 'aanjagen van de onderlinge samenwerking en ontwikkeling, het organiseren van excursies en tevens belangenbehartiging'. Specifiek gaan ze zich ook inzetten voor het verkrijgen van een aantal politiehonden. Uit de 40 leden, waaronder 8 burgemeesters en politiecommissarissen, rijksveldwachters en gemeente veldwachters wordt een bestuur gekozen. Hieruit spreekt, naast de hiërarchie die natuurlijk ook bij de politie hoort, de gerespecteerde staat van dienst van de dan 45-jarige Huibert Wijnstekers. Voorzitter, vice-voorzitter en secretaris-penningmeester zijn respectievelijk een burgemeester, brigadier der rijksveldwacht en rijksveldwachter. 2e secretaris-penningmeester wordt de gemeentelijke veldwachter uit het dorpje Well. Huib Wijnstekers wordt als enige commissaris binnen de vereniging, dus belast met een specifieke taak voor het bestuur.

5.5 Huibert gaat als veldwachter met pensioen (1935)

Op 1 november 1935 lezen we in de Tielsche Courant dat de minister van Justitie tot rijksveldwachter in vaste dienst in Aalst de heer H. de Boer heeft aangesteld, tot dat moment gemeenteveldwachter in Oegstgeest. Blijkbaar is daar toch bezwaar tegen gekomen of waren er nieuwe feiten die een aanstelling belemmerden, want begin december lezen we in diezelfde krant dat deze aanstelling van 23 oktober alsnog wordt ingetrokken. Hoe dan ook, we kunnen er hiermee wel vanuit gaan dat Huibert dat jaar op 60-jarige leeftijd als veldwachter met pensioen gaat. Huibert zou bijna 16 jaar na dat pensioneren op 76-jarige leeftijd overlijden op 14 juli 1951.

Huibert Wijnstekers in 1937 voor hun huis in Aalst