zondag 4 augustus 2019

8. Voorouders Cornelia in moeders lijn: 'Murraij' (Murray)

Dit achtste hoofdstuk gaat over de voorouders van Cornelia van haar moeder Jenneke's kant. Om te beginnen vind je hieronder in één overzicht de vader en moeder van Cornelia, haar opa's en oma's en overgrootouders. Na de geboorte van moeder Jenneke, kijken we verder terug en komen uit bij de Schotse soldaat Alexander Murray. Net zoals bij meer Schotse soldaten werd na trouwen met een Nederlandse hun achternaam 'vernederlandst'. Zo werd MacKay herschreven tot 'MacKaay' of 'Makaay' en werd 'Murray' geschreven als 'Murraij'. Eronder lees je over de opvallende kindersterfte onder de broers en zussen van Jenneke.


8.1 Geboorte van de moeder van Cornelia: Jenneke Murraij

Geboorteakte Jenneke Murray 1877 te Hedel

In de geboorteakte van Jenneke lezen we dat vader Gerrit Murraij op donderdag 15 maart 1877 aangifte doet van de geboorte van zijn dochter. Hij is op dat moment 27 jaar oud. Zijn vrouw Elizabeth, 24 jaar oud, is die ochtend bevallen van hun tweede kind. De oudere zus van Jenneke is dan net 1,5 jaar oud. Vader Gerrit en moeder Elizabeth vernoemen hun tweede kind naar de oma van Elizabeth (van vader's kant), die ook Jenneke (van der Velden) heette. Ook het jongste zusje van Elizabeth, dat in 1870 op 7-jarige leeftijd in Hedel was overleden, heette Jenneke. Die naam 'Jenneke' zat al lange tijd in die familielijn, want ook de moeder van die oma van Elizabeth heette Jenneke (van den Broek: 1765 - 1798), die op haar beurt ook weer naar haar moeder was vernoemd: Jenneke Hoefslag (1736 - 1790). We kunnen in die vernoemingen nog verder terug in de tijd, want ook deze Jenneke Hoefslag was weer vernoemd naar haar oma Jenneke Cornelisse de Leeuw (1672 - 1705).

8.2 Terug in de stamboom van Murraij (Murray)

De vader van Jenneke (de opa van Cornelia) heette dus Gerrit Murraij en werd in 1849 in Hedel geboren als jongste in een gezin met 5 kinderen. Deze Gerrit werd visser. Hij trouwde op 6 november 1874 met Elizabeth van Malsen, geboren in 1853. Deze Gerrit, de vader van Jenneke, kreeg dezelfde naam mee als zijn vader, welke Gerrit Murraij in 1808 in Zaltbommel werd geboren en in 1833 in Hedel trouwde met Cornelia Wijnstekers (1809 - 1880). Met toevallig dus dezelfde meisjesnaam als die van de hoofdpersoon van deze Blog: onze Cornelia werd in 1898 als haar achterkleinkind geboren.

Vanaf deze Gerrit Murraij uit 1808 die landbouwer was, kunnen we in de stamboom nog 3 generaties terug.  De vader van deze Gerrit heette Alexander Murraij (1778) en zijn moeder Johanna van Hemert (1782). Zij trouwden op 21 november 1805 in Zaltbommel. Het waren deze Alexander en Johanna die naar het kleine plaatsje Hedel in de Bommelerwaard verhuisden, waar hun nakomelingen nog generaties zouden blijven wonen. Ook van deze Alexander is bekend dat hij 'landbouwer' was.


Nog een generatie terug: Alexander was de eerste zoon van opnieuw een Gerrit Murraij (1750) die trouwde met Jennette van Dijk (1749). Nu wordt het interessant, want deze Gerrit was de tweede zoon van de Schotse soldaat 'Alexander Murray', die op 6 december 1748 in Gorinchem trouwde met Maria Katreina van Eck (1725). Wat deed een Schotse soldaat in die tijd in Nederland? Daarover valt natuurlijk veel meer over te vertellen. In het hoofdstuk hierna lees je veel meer hierover: klik hier. Ook zoon Gerrit kom je daar nog tegen. Die werd korporaal in dezelfde 'Schotse brigade'.

8.3 Opvallende sterfte onder broers & zussen van Jenneke

Hierboven kon je lezen dat de vader van Jenneke (de opa van Cornelia) Gerrit Murraij heette. Hij trouwde in 1874 met Elizabeth van Malsen en Jenneke werd als tweede van tien kinderen in dit Hedelse gezin geboren. Maar haar 2 jaar oudere zus Cornelia (naar wie onze Cornelia dus vernoemd werd) overleed al toen Jenneke 16 was. Opvallend in dit gezin is dat van de 10 kinderen er maar 3 een hoge leeftijd bereikten. Dit gaat om Jenneke zelf (die 79 jaar werd) en haar 2 broers Johan (78 jaar) en Dirk (90 jaar). De rest stierf aanzienlijk jonger. Over die 2 ooms van Cornelia: Johan Murraij was visser en oom Dirk rangeerder bij de spoorwegen.

De jongere broer van Jenneke heette 'Gerrit' en deze werd maar 18 jaar oud. Haar jongere zus Elizabeth overleed al op 24-jarige leeftijd. Een andere jongere zus, Antje, was bijna 10 jaar getrouwd, toen ze in 1918 al op 31-jarige leeftijd overleed. Haar jongere broertjes Peter, Meeuwis en Cornelis werden respectievelijk maar 11 jaar, 3 maanden en bijna 2 jaar oud. Dit alles moet een enorme impact gehad hebben op Jenneke en de familieleden onderling. Jonge kindersterfte kwam in die tijd relatief veel voor, maar het overlijden van maar liefst vier kinderen in de leeftijden 16, 18, 24 en 31 is opvallend. Was er sprake van een erfelijke ziekte of een andere reden? Het valt niet terug te halen. Voor een overzicht van dit gezin: klik hier.

Als we nog iets verder terugkijken in de stamboom, dan zien we één generatie terug dat ook in het gezin waarin de moeder van Jenneke (Elizabeth) zelf opgroeide de kindersterfte relatief hoog was. Elizabeth zelf was de vierde van acht kinderen. Haar oudste twee broers Peter en Jan (ooms van Jenneke) werden 85 en 81 jaar. Ze woonden hun hele leven in Hedel. Het oudere zusje van Elizabeth overleed echter al op 1-jarige leeftijd. Haar 4 jaar jongere broer werd slechts 29 jaar oud. Daarna werden er nog twee jongens geboren die allebei maar een enkele maand leefden. Haar jongste zusje Jenneke tenslotte werd slechts 7 jaar oud. Ook als we bijvoorbeeld kijken in het gezin van de broer van Elizabeth (ome Jan van Malsen, die getuige was bij de geboorteaangifte van Cornelia: klik hier) zien we veel vroeg overleden kinderen. Zo overleed zijn zoon Peter (die andere getuige bij de geboorteaangifte van Cornelia in 1898) het jaar na die aangifte al op 24-jarige leeftijd. Ook Jenneke zelf verloor in haar huwelijk met Huib maar liefst 4 kinderen op jonge leeftijd: klik hier.

8.4 De enige nu nog bekende ziekte was die van Jenneke zelf

Speculeren over de reden van relatief zoveel overleden kinderen in die erflijn heeft geen enkele zin. De enige ziekte in die familie die nu nog bekend is, is die van Jenneke zelf. Haar kleindochter Truida wist me in 2007 te vertellen dat haar oma (door haar 'opoe Aalst' genaamd) aan een ernstige spierziekte leed, waardoor ze krom liep met een stok en iedere dag hulp aan huis had. Jenneke zou 79 jaar oud worden. Ze overleed op 22 september 1956, maar leed toen al jaren aan die spierziekte. Want in het hoofdstuk over het gezin van Cornelia en Goosen kunnen we lezen dat Jenneke 12 jaar daarvoor (in 1934 dus) al te ziek was om de reis van Aalst naar De Lier te kunnen maken.

De enige bekende foto van 
Jenneke Wijnstekers-Murraij